Tasarımdan Doğan Hukuki Haklar
Tasarım başvurusunun tescil edilerek yayımlanması halinde tescil sahibi, tasarım hakkına yönelik olarak sayılan tecavüz fiillerinden dolayı hukuk davası açabilir
Tasarım Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller Nelerdir?
Bahse konu davaların açılması için tasarımın tescili ön koşul olarak belirlenmiştir.
Ancak tecavüz eden, başvurudan ve kapsamından haberdar edilmişse başvurunun yayımlanmış olmasına bakılmaz. Tecavüz edenin kötü niyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa yayımdan önce de tecavüzün varlığı kabul edilir.
Tescilsiz tasarımların ise kamuya sunulması halinde hak sahibinin, tasarım hakkına yönelik ihlallerden dolayı dava açmaya yetkili olacağı Kanun tarafından düzenlenmiştir.
Aşağıda belirtilen fiiller tasarım hakkına tecavüz sayılır:
- Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak.
- Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek.
- Tasarım hakkını gasp etmek.
Ayrıca Kanun, koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olmasının, sayılan fiilleri tasarım hakkına tecavüz olmaktan çıkarmayacağını belirtmiştir.
Tasarım Hakkının İhlali Halinde Açılabilecek Davalar Nelerdir?
Tecavüz sayılan fiillerin gerçekleşmesi halinde sınai mülkiyet hakkı tecavüze uğrayan tasarım hakkı hak sahibi aşağıdaki talepleri ileri sürerek dava açabilir :
- Haksız kullanımın her alanda önlenmesini ve sonlandırılmasını,
- Haksız kullanımdan kaynaklı maddi-manevi tüm zararlarının tazminini,
- Haksız kullanımına konu ürünlere el koyulmasını,
- Haksız kullanımına konu ürünler üzerinde kendisine mülkiyet hakkı tanınmasını,
- Haksız kullanıma konu ürünlerin üretiminde kullanılan makine ve ekipmanların imhasını,
- Haksız kullanıma yönelik verilecek mahkeme kararlarının ilanını talep ederek dava açma hak ve yetkisine sahiptir.
Tasarımın Hükümsüzlüğü
Aşağıdaki hâllerde tasarımın hükümsüz sayılmasına mahkeme tarafından karar verilir:
- Tasarım ve ürün tanımlamalarına uygun değilse (6769 sayılı SMK md.55/1-2)
- Yenilik, ayırt edicilik veya kamuya sunma şartlarını taşımıyorsa (6769 sayılı SMK md.56-57)
- Koruma kapsamında kalan bir tasarım ise, (6769 sayılı SMK md.58/4)
- Korumadan yararlanamayacak gerçek veya tüzel kişilerce yapılmış bir başvuru ise (6769 sayılı SMK md.64/6-c)
- Başvurunun kötüniyetle yapıldığı ve bir fikri mülkiyet hakkının yetkisiz kullanımını içerdiği ispat edilmişse,
- Hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse,
- Sonradan kamuya açıklanan aynı veya benzer nitelikteki bir tasarımın başvuru tarihi, tescilli bir tasarımın başvuru tarihinden önce ise.
Tasarımın Hükümsüzlüğü Talebi
Tasarımın hükümsüzlüğü menfaati olanlar tarafından istenebilir.
Aynı zamanda tasarımın hükümsüzlüğü,
- 77. maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre sadece önceki hak sahibi;
- 70. ve 73. maddelere göre ise ancak tasarım hakkına sahip kişiler tarafından ileri sürülebilir.
Hükümsüzlük davası, dava tarihinde sicilde tasarım sahibi olarak kayıtlı kişiye karşı açılır. Tescilsiz tasarımlarda ise hükümsüzlük davası, hak sahibi olduğunu iddia eden kişiye karşı açılır.
Tasarımın Hükümsüzlüğü Davasında Zamanaşımı
Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin olarak koruma süresince veya tasarım hakkının sona ermesini izleyen beş yıl içinde dava açılabilir.
Hükümsüzlüğün Sonuçları Nelerdir?
Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin karar geçmişe etkili olup, tasarıma sağlanan koruma hiç doğmamış sayılır.
Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkin kesinleşmiş karar herkese karşı hüküm doğurur. Hükümsüzlük kararının kesinleşmesinden sonra mahkeme bu kararı Kuruma resen gönderir. Hükümsüz kılınan tasarım, Kurum tarafından sicilden terkin edilir ve Bültende yayımlanır.
Tasarımdan Doğan Hukuki Haklar Araştırması
Bizlerden ücretsiz ön araştırma talep ederek tasarım tescilleriniz konusunda danışmanlık alabilirsiniz.